Uyku hormonu olarak bilinen melatonin, tüm memeli canlıların beyninde salgılanan bir hormondur ve vücudun uyku düzeninin sağlanmasından sorumludur. Beynin ön kısmında bulunan epifiz bezi tarafından salgılanır. Bu bez, yaklaşık 100-150 mg ağırlığında olup, pineal bez olarak da adlandırılır. Pineal bez, salgıladığı melatonin ile vücudun gece-gündüz farklılıklarına uyum göstermesini sağlar. Genellikle epifiz bezi geceleri melatonin hormonu salgılarken, gündüzleri bu hormonun salgılanması durur. Melatonin hormonu, triptofan adı verilen bir aminoasitten oluşur. Triptofan, vücutta sentezlenemeyen ve dışarıdan alınması gereken zorunlu bir aminoasittir.

Melatonin hormonu, pinealosit hücrelerinden salgılanmaktadır. Bu hücreler, ışığa duyarlıdır ve bir ışık uyarısının beyne ulaşması ile melatonin hormonunun salgılanmasını keserler. Jetlag, biyolojik ritim ile ilgili bir sorun olup, bu olayın sebebi uyku hormonudur. Vücudun biyolojik saati, ışık ve karanlık döngüsüne uyum sağlayarak melatonin salgısını düzenler.

Eğer uyku düzenimize dikkat etmezsek, melatonin hormonu mekanizmamız bozulur. Mekanizmanın bozulmasına bağlı olarak, melatonin gündüz salgılanırsa gündüz uyuklamaları baş gösterir. Geceleri ise uyuma sorunları ortaya çıkar. Bireylerin ergenlik çağlarında ise melatonin hormonunun kandaki seviyesinde artış olur. Ergenlik başlamadan hemen önce azalarak ergenliği başlatır. Bu nedenle melatoninin ergenliğin başlamasında önemli bir rolü vardır.

Uyku hormonunun yapısını oluşturan triptofan, gıdalarla alınması gereken zorunlu bir aminoasittir. Sağlıklı bir uyku düzeni için bu aminoasitin düzenli olarak günlük alınması gerekmektedir. Triptofan, süt, yoğurt, peynir, hindi eti, tavuk, balık, yumurta, soya ürünleri, fındık ve çekirdeklerde bol miktarda bulunur.

Sağlıklı bir uyku düzeni için melatonin hormonu salınımını azaltıcı faktörlerden uzak durulmalı, melatonin yapısını oluşturan triptofan yönünden zengin yiyeceklerle beslenilmelidir. Ayrıca, gündüz uyumaktan kaçınılmalı ve gece aynı saatte yatıp aynı saatte kalkılmalıdır. Aksi takdirde, uyku hormonu mekanizmamız bozulacak ve stres, depresyon gibi sağlık sorunları ortaya çıkacaktır.