İnsan yaşamı boyunca çeşitli ihtiyaçlara sahiptir; güneş, su, yemek ve uyku gibi temel gereksinimler olmadan hayatını sürdüremez. Ömrümüzün neredeyse üçte biri veya biraz daha fazlası uyuyarak geçmektedir. Yalnızca insanların değil, bütün canlıların uykuya ihtiyacı vardır. Vücudun dinlenip, beynin mola vermesi için bu döngü gereklidir. Uykuda birbirini izleyen Non-REM ve REM uykusu dönemleri vardır. Non-REM Uykusu Uyku esnasında meydana gelen elektroensefalografik değişim göstergelerine göre sık olarak görülen dört evresi vardır:
REM Uykusu Rüyanın görüldüğü evreye REM uykusu denir. Bu evrede göz hareketleri hızlıdır. Non-REM uyku evrelerinin arasında meydana gelir. REM uyku evresinde rüya görülür ve hızlı göz hareketleri vardır. Diğer uyku evrelerinin arasında kalır. Bir diğer bilinen ismi paradoksal uykudur. Araştırmacılar, önceleri bu uykunun çok hafif bir uyku olduğunu sanmışlardır. Bunun gerekçesinde, hızlı göz hareketleri ve huzursuzluğu, bu evre için dayanak olarak göstermişlerdir. Daha sonraki dönemlerde yapılan farklı araştırmalarda kas paralizisinin buna eşlik ettiğinin görülmesi ve aynı anda paradoksal olmasının anlaşılması, bunun ağır bir uyku olduğu kanısını güçlendirmiştir. REM Uykusu Oranı Bir insan uykuya daldığı zaman Non-REM evrelerinin dördünden de hızlı bir biçimde geçmektedir. Uykuda geçen ilk doksan dakikanın çoğu, on dakikalık REM evresinden sonra gelen 4. Evrede geçer. Bu evre döngüsü her devam ettiği zaman REM uykusunda daha çok vakit harcanır. Gece ya da uyku süresince dört beş kez devam eden bir döngüdür bu. Birey normal şartlarda uyanmadan önce REM uykusunda yaklaşık olarak bir saat kalmıştır. REM uykusu esnasında geçen süre bireyin yaşının artmasıyla düşer. Yeni doğmuş bir insandaki REM uykusu %50 civarı iken, bu oran 3 yaşında %33, 11 yaşındayken %27 ve ergenlikte ise %25 olur. REM Uykusu Ritim Düzeni Uykuda oluşan ritimlere bakacak olursak, uykuda görülen ritmin, gün içerisinde rastladığımız olaylarla ilişkisinin yakın olduğu görülür. Uyku problemi yaşayan kişilerin uykuları bu ritmin dışındadır. Bireyin uyku ile uyanıklık arasında olan ritmi anormallik gösteriyorsa kişide uyku problemi vardır. Gece işinde çalışan insanlar, küçük çocuklu anne babalar, geç yatma alışkanlığı olan insanlar, uyku saatlerinde uyumakta zorluk çekenler uyku sorunu olan kişilerdir. Bazı bölgelere has farklı alışkanlıklar uykunun ritminde etkin olabilmektedir. Sıcak bölgelerde yaşayan insanların, öğlen vakti güneşin etkili olduğu zamanda uyuma isteği buna bir örnek olabilir. Uyku zamanı adrenalin seviyesi ile kortikosteroid düzeyi düşer. Büyüme ve yenileyici hormonların seviyesi ise yüksektir. Burada melatonin hormonu ise uykuyu getirir. Uçakta yolculuk edenlere, bu hormonu andıran ilaçlar verilip, uykunun üzerindeki etkileri sağlanmış olur. REM Uykusunun Özellikleri Nelerdir?
|